NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
أَبُو
الْوَلِيدِ
الطَّيَالِسِيُّ
حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
بْنُ كَثِيرٍ
حَدَّثَنَا
الزُّهْرِيُّ
عَنْ عَطَاءِ بْنِ
يَزِيدَ عَنْ
أَبِي
سَعِيدٍ عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَنَّهُ
سُئِلَ أَيُّ
الْمُؤْمِنِينَ
أَكْمَلُ
إِيمَانًا
قَالَ رَجُلٌ
يُجَاهِدُ
فِي سَبِيلِ
اللَّهِ
بِنَفْسِهِ
وَمَالِهِ
وَرَجُلٌ يَعْبُدُ
اللَّهَ فِي
شِعْبٍ مِنْ
الشِّعَابِ قَدْ
كُفِيَ
النَّاسُ
شَرَّهُ
Ebu Said (r.a.)'den
rivayet olunduğuna göre, Nebi (s.a.v.);
Mü'minlerin iman
yönünden hangisi daha olgundur? diyı sorulmuş da;
"Allah yolunda malı
ve canı ile cihad eden kimse ve kuytulardan bir kuytuya çekilip de Âllah'a ibâdet
eden ve kendi şerrinden Halkı azade kılan kimsedir" karşılığını vermiş.
İzah:
Buhârî, cihad, rikak;
Müslim, imâre; Tirmizi, fedail'ül-cihad; Nesaî, zekal; Cihad; İbn Mace, fiten;
Darimî, cihad; Ahmed b. Hanbel,I, 237, 319, 322; II, 443; III, 16, 37, 56, 77, 461, 477, IV, 234.
Bu hadis-i şerif genel
olarak, "Allah yolunda malı ve canı ile savaşan bir kimsenin mü'minlerin
en hayırlısı" olduğunu ifade etmektedir. Ancak ulema ve sıddıkların
fazileti ile ilgili hadis-i şerifler bu hadisi tahsis etmiştir. Bu bakımdan
ulema ve sıddıklar, Allah yolunda malı ve canı ile savaşan kimselerden daha
faziletlidirler. Şi'b: İki dağ arasındaki vadidir. Ancak burada sadece bu mana
k!asdcdilmiş değildir. Burada kasdedilen, tenha ve insanlardan uzak yerdir.
Vadiler ekseriyyetle insandan hali olduğu için Şi'b kelimesi misal olarak
zikredilmiştir.
Bu hadis tenhada yalnız
başına yaşamayı insanlar arasına karışmaktan evlâ gören ulemânın bir
delilidir. Ancak mesele ihtilaflıdır. Alimlerin çoğunluğuna göre fitneden emin
olmak şartıyla insanların içinde olmak efdaldir. Bazı taifeler uzletin yani
tenhada ayrı yaşamanın daha faziletli olduğuna kaildirler. Cumhur-ı ulema
bunlara cevap vermiş; "bu hadis fitne ve harb zamanlarına hamledilmiştir.
Yahut' insanlarla iyi geçinemeyen kimse hakkındadır" demişlerdir.[bk.
Davudoğlıı A., Saih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, IX, 85.]
Nitekim,
"İnsanların arasına katılıp da onların eziyetlerine katlanan bir mü'minin
ecri, insanların arasına katılmayıp onların eziyetine katlanmaktan uzak kalan
bir müminden daha fazladır"[Tirmizî, kıyâme; İbn Mâce, fiten; Ahmed b.
Hanbel, II, 43; V, 365.] mealindeki
hadis-i şerif de Cumhur-ı ulemanın bu görüşünü desteklemektedir.
Hz. Peygamberin
mektebinde yetişmiş olanların ve onların izinden giden selef-i salihîn her
fırsatta insanların arasına karışarak onların eziyetlerine katlanmışlar,
eziyetten kurtulmak için uzleti tercih etmemişlerdir.
Bu mevzuda Tirmizinin
rivayet ettiği bir hadis-i şerifte şu mealdedir; "Size ashabımı, sonra
onların peşinden gelenleri ve sonra bunların peşinden gelenleri tavsiye
ederim. Daha sonra yalan yayılacaktır. Hatta kişiye (yalan yere) yemin ettiği
için yemin verdirilmeyecek ve şahide (yalan yere) şehâdet ettiği için şahidlik
yaptırılmayacaktır. Dikkat! Bir erkek bir kadınla başbaşa kalmasın, aksi halde
üçüncüleri behamahal şeytandır. Ce-maat](îslam topluluğundan
ayrılmayın.Tefrikadan önemle sakının! Çünkü şeytan, yalnız kalanla beraberdir
ve (birlik olan) iki kişiden daha uzaktır. Her kim, cennetin mu'tena yerini
istiyorsa cemaattan ayrılmasın! Her kim, iyiliği sevindiriyor ve kötülüğü
üzüyorsa işte o kimse mü'mindir".[bk. Molla Mehmetoğlu O.Z., Sünen-i
Tirmizî Tercemesi, IV, 42 (H. No. 2255).]